Wypalenie zawodowe to trudny stan, w którym praca, która do tej pory dawała nam satysfakcję, zaczyna nas męczyć, powodując wyczerpanie psychiczne i fizyczne. Ten problem może dotknąć każdego i na każdym stanowisku. Najczęściej jednak problem ten dotyka osób zatrudnionych na stanowiskach o wysokim poziomie stresu (np. kierowniczych), które wiążą się z dużą odpowiedzialnością oraz zawodami wymagającymi intensywnych interakcji z innymi ludźmi. Wypalenie zawodowe jest rosnącym problemem, który dotyka coraz większej liczby osób. Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym i pokonać ten syndrom?
Kto może doświadczać wypalenia zawodowego?
Wypalenie zawodowe często związane jest z odpowiedzialnością, z jaką wiąże się praca wykonywana na danym stanowisku, ale także z tempem pracy. Osoby, których dosięga ten syndrom, mówią, że narzucane, krótkie terminy wykonywanych zadań, poczucie odpowiedzialności i samotność w tym wszystkim powodują duże napięcie i stres. Stąd już krótka droga do tego, aby praca przestała przynosić satysfakcję i przyjemność.
Inną grupą mogą być osoby, z długim stażem na tym samym stanowisku i monotonią wykonywanych zadań, a także osoby, które pomagają innym. Ważnym czynnikiem, który może przyczyniać się do naszego wypalenia zawodowego, będzie także trudność w oddzieleniu życia zawodowego od rodzinnego. Jeśli “przynosimy” pracę do domu, może się okazać, że nigdy jej nie kończymy. Podobnie jest z pracą wykonywaną “z domu”. Może zabraknąć granicy między życiem zawodowym i prywatnym, co może być frustrujące i naprawdę wyczerpujące.
Może Cię zainteresuje:
Praca zdalna a zdrowie psychiczne – korzyści i zagrożenia
Jak sobie radzić z samotnością – rodzaje, objawy i przyczyny samotności
Jakie są symptomy wypalenia zawodowego?
Symptomy wypalenia zawodowego mogą dotyczyć wielu obszarów naszego funkcjonowania. Na poziomie zachowania może się okazać, że zaczynamy unikać niektórych obowiązków w pracy, możemy wycofywać się z kontaktów zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Z kolei na poziomie emocjonalnym może pojawić się przygnębienie, apatia, czy poczucie bezsilności. Warto zadać sobie kilka pytań i sprawdzić, czy wypalenie zawodowe nie jest czymś, co może nas dotknąć:
- Czy twoja praca zaczyna się nudzić?
- Czy do twoich obowiązków zawodowych przykładasz się mniej niż kiedyś?
- Czy często dopada cię w pracy zmęczenie i spadek energii?
- Czy aktywność zawodowa, która wcześniej sprawiała ci przyjemność, staje się teraz uciążliwym obowiązkiem?
- Czy w niedziele po południu czujesz się przygnębiona/y, kiedy myślisz o poniedziałkowym poranku i nadchodzącym tygodniu?
- Czy twoi współpracownicy irytują cię?
- Czy stajesz się zgorzkniała/y i cyniczna/y wobec kolegów, szefa i samej pracy?
- Czy konsekwencje trudnych sytuacji zawodowych zaczynają być widoczne poza pracą – w życiu rodzinnym, towarzyskim?
Jeśli wśród tych pytań znajdujesz takie, na które odpowiedź brzmi “tak”, warto przyjrzeć się sobie i swoim emocjom. Być może to tylko chwilowy kryzys, a może to właśnie ścieżka do wypalenia zawodowego.
Jakie są skutki wypalenia zawodowego?
Skutki wypalenia zawodowego mogą sięgać szeroko, zaczynając od samego podejścia do pracy i np. klientów. Osoby doświadczające wypalenia częściej etykietują osoby, z którymi pracują, mają do nich mniej cierpliwości, częściej kłócą się ze współpracownikami czy przełożonymi. Zdarza się, że w efekcie wypalenia zawodowego rezygnują z pracy.
Na poziomie zdrowia fizycznego, osoby, które cierpią z powodu wypalenia zawodowego mogą mieć niższą odporność i częściej się przeziębiać. Mogą pojawić się u tych osób sygnały z ciała, np. częste bóle głowy czy brzucha.
Na poziomie zdrowia psychicznego, może pojawić się obniżony nastrój, brak energii, a w skrajnych sytuacjach może dojść do depresji czy pojawienia się stanów lękowych.
Wypalenie zawodowe może także dotknąć innych sfer naszego życia np. dotyczących naszych bliskich relacji. Może się okazać, że nie spędzamy już czasu ze znajomymi, a najbliższe osoby nas drażnią i wspólny czas przestaje nam sprawiać radość.
Wypalenie zawodowe to problem, który tak naprawdę nie dotyczy tylko pracy. Jego skutki mogą się przełożyć na wiele aspektów naszego życia – na to, jak się w nim czujemy i na to, jacy jesteśmy w relacjach z bliskimi. Wypalenie zawodowe może odebrać nam radość z życia. Dlatego warto reagować już na pierwsze sygnały, które mogą o tym świadczyć. Im wcześniej o siebie zadbamy, tym większa szansa na szybkie powrót do równowagi. – mówi Alicja Niewęgłowska, psychoterapetka, trenerka.
Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym?
Pierwszym krokiem w radzeniu sobie z wypaleniem zawodowym, będzie uświadomienie sobie, że być może właśnie teraz dosięga mnie ten syndrom. Wówczas pomocna może być rozmowa z bliską osobą i wspólne zastanowienie się, jaka pomoc będzie potrzebna. Czasem wystarczy urlop czy dłuższy wypoczynek, aby nabrać dystansu do pracy i spojrzeć na swoje zadania z innej perspektywy. Zdarza się jednak, że to nie wystarczy, że objawy stresu, które nam towarzyszą, utrudniają codzienne funkcjonowanie. Wtedy warto skorzystać z pomocy specjalisty np. psychologa czy psychoterapeuty. Niekiedy będzie potrzebne zwolnienie lekarskie, aby mieć czas na rekonwalescencję i powrót do zdrowia.
Czy zmiana pracy może pomóc w walce z wypaleniem zawodowym?
Zmiana pracy może pomóc w walce z wypaleniem zawodowym, ale nie zawsze jest to idealne rozwiązanie. Jeśli pracujemy w trudnym dla nas środowisku pracy, to jego zmiana może uchronić nas przed wypaleniem zawodowym. Innym razem może być tak, że praca, którą wykonywaliśmy przez wiele lat, przestaje nas interesować – wtedy warto pomyśleć o innej ścieżce rozwoju zawodowego.
Nie zawsze jednak zmiana pracy będzie najlepszym rozwiązaniem. Jeśli do wypalenia zawodowego dochodzi ze względu na trudności w radzeniu sobie ze stresem lub z utrzymaniem balansu między pracą a odpoczynkiem, wówczas taka zmiana nie rozwiąże naszego problemu.
Jak chronić się przed wypaleniem zawodowym?
Aby zapobiec wypaleniu zawodowemu, niezwykle istotne jest zadbanie o siebie i swoje potrzeby. Niestety, często zauważamy je dopiero w momencie, gdy jesteśmy skrajnie wyczerpani lub odczuwamy pogorszenie stanu psychicznego. W takich chwilach warto skorzystać z pomocy profesjonalisty, który pomoże zrozumieć, kiedy i dlaczego przestaliśmy zwracać uwagę na swoje samopoczucie.
Ważnym elementem profilaktyki wypalenia jest praca nad asertywnością. Warto zastanowić się, czy potrafimy wyznaczać granice, odmawiać w sytuacjach, które nas obciążają, i unikać zostawania po godzinach w pracy, gdy nie jest to konieczne.
Kolejnym kluczowym aspektem jest umiejętność radzenia sobie ze stresem. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe, oraz regularna aktywność fizyczna mogą być skutecznym wsparciem. Jednak nie zastąpią one budowania kontaktu z samym sobą i identyfikacji własnych potrzeb.
Równowaga między pracą a odpoczynkiem również odgrywa istotną rolę. Warto zadać sobie pytanie: Ile czasu poświęcam na życie zawodowe, a ile na odpoczynek czy relacje z bliskimi? Świadome przyjrzenie się, ile godzin zajmują różne aspekty naszego życia, może być początkiem refleksji. Jeśli zauważymy, że obecny podział czasu nam nie odpowiada, możemy zacząć wprowadzać zmiany, które lepiej odzwierciedlają nasze potrzeby i priorytety.
Podjęcie pierwszego kroku w kierunku zmiany może być kluczowe. Jeśli odczuwasz chroniczne zmęczenie, brak motywacji czy poczucie bezsensu, warto poszukać wsparcia u profesjonalisty i zgłosić się na terapię wypalenia zawodowego. Już pierwsza rozmowa z psychologiem lub psychoterapeutą może pomóc zrozumieć, co dzieje się w Twoim życiu i jak najlepiej sobie pomóc. Nie bój się sięgnąć po pomoc – to pierwszy krok ku lepszemu samopoczuciu.
Psychoterapia w Ośrodku Moje Miejsce – skuteczna pomoc w wypaleniu zawodowym
W Ośrodku Moje Miejsce prowadzimy konsultacje psychologiczne oraz psychoterapię indywidualną, dzięki którym pomaga przyjrzeć się specyfice problemów dotyczących wypalenia zawodowego i zaproponować najlepszą pomoc. Pracujemy m.in. w podejściu humanistyczno-doświadczeniowy, ericksonowskim czy psychoanalitycznym.
W naszej ofercie znajdują się również warsztaty rozwojowe dla firm, dzięki którym wspieramy pracowników w dbaniu o siebie i zachowywaniu równowagi między pracą zawodową a życiem osobistym. Pomagamy przedsiębiorcom w ochronie ich zespołów przed wypaleniem zawodowym.